Όμως σήμερα αυτό είναι μια πραγματικότητα και πρόκειται σίγουρα για ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στην ιατρική τεχνολογία του 20ού αιώνα που χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη της ελάχιστα τραυματικής χειρουργικής.
Οι τεράστιες δυνατότητες των ρομπότ στη χειρουργική
Τα τελευταία 12 χρόνια, το πιο σύγχρονο σύστημα ρομποτικής χειρουργικής, το Da Vinci, είναι διαθέσιμο στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. Αυτό το σύστημα αποτελείται από μια κονσόλα στην οποία κάθεται ο χειρουργός, έναν πύργο με ηλεκτρονικά συστήματα και οθόνες υψηλής ευκρίνειας και τέλος από τους 4 ρομποτικούς βραχίονες, όπου προσαρμόζονται τα ρομποτικά εργαλεία. Ο χειρουργός μέσω της κονσόλας και μέσα από ειδική διόπτρα, βλέπει στο εσωτερικό του σώματος τρισδιάστατα και χειρίζεται τα ρομποτικά εργαλεία μέσω ειδικών λαβών (joysticks) και πεντάλ, έχοντας τον πλήρη έλεγχο των βραχιόνων του ρομπότ που συγκρατούν την κάμερα και τα εργαλεία τα οποία εισέρχονται στο σώμα του ασθενούς μέσω τομών ελαχίστου μεγέθους (7mm έως 10mm). Τα ρομποτικά εργαλεία είναι ιδιαίτερα ευέλικτα και με απόλυτη ακρίβεια εκτελούν τις κινήσεις του χειρουργού ενώ παράλληλα, στο τελευταίο 1,5cm, κάνουν τις ίδιες και ακόμη περισσότερες κινήσεις με το ανθρώπινο χέρι.
Το σύστημα Da Vinci δεν αντικαθιστά το χειρουργό γιατί μόνο του δεν κάνει καμία κίνηση. Δεν υπάρχει «αυτόματος πιλότος». Ωστόσο, χρησιμοποιεί προηγμένη τεχνολογία με την οποία ενισχύεται η ικανότητα του χειρουργού να εφαρμόζει την ελάχιστα τραυματική χειρουργική. Η χειρουργική επέμβαση εκτελείται αποκλειστικά από αυτόν, οι χειρονομίες του μεταφέρονται ηλεκτρονικά στα εργαλεία με απόλυτη ακρίβεια και σταθερότητα σε πραγματικό χρόνο. Το ρομποτικό σύστημα δεν μπορεί να προγραμματιστεί να κάνει την ίδια τη χειρουργική επέμβαση ή να την εκτελέσει χωρίς το χειρουργό. Με άλλα λόγια, το ρομποτικό σύστημα μιμείται τις κινήσεις του στις λαβές (joysticks), με κινήσεις των βραχιόνων του σε μικρότερη κλίμακα. Επιπλέον, τα ηλεκτρονικά συστήματα μπορούν να απορροφήσουν το φυσιολογικό τρόμο των χεριών του χειρουργού, με τις σταθερές κινήσεις ρομποτικών εργαλείων. Το Da Vinci έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε ο χειρουργός να έχει τον πλήρη έλεγχο και στους τέσσερις ρομποτικούς βραχίονες όπως στα χέρια του.
Το σύστημα Da Vinci είναι το τέλειο αποτέλεσμα της συνεργασίας της Μηχανικής, της Ηλεκτρονικής και της Επιστήμης των Υπολογιστών και θα είναι πάντα ένας πιστός βοηθός για τους χειρουργούς. Μέχρι σήμερα, το σύστημα daVinci είναι το μόνο χειρουργικό ρομπότ που διατίθεται στην αγορά και έχει εγκριθεί από το FDA για χρήση στη χειρουργική.
Τα οφέλη για τους ασθενείς που χρειάζονται χειρουργείο είναι:
- βραχύτερη παραμονή στο νοσοκομείο,
- λιγότερος πόνος,
- λιγότερη απώλεια αίματος,
- ελάχιστος κίνδυνος μόλυνσης,
- καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα,
- ταχύτερη αποκατάσταση και,
- πιο γρήγορη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες.
Οι χειρουργικές ενδείξεις των ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών της λαπαροσκοπικής και ρομποτικής χειρουργικής δεν διαφέρουν αφού η ρομποτική αποτελεί εξέλιξη της λαπαροσκοπικής χειρουργικής. Η μεγάλη διαφορά τους είναι σε πολύπλοκες επεμβάσεις όπου η ρομποτική χειρουργική επιτρέπει στο χειρουργό να πραγματοποιήσει εντελώς αναίμακτα το χειρουργείο χωρίς να χρειαστεί να μετατρέψει την επέμβαση σε ανοιχτή.
Σε ποιες παθήσεις ενδείκνυται
Η τρισδιάστατη εικόνα της ρομποτικής κάμερας και η ευκινησία των ρομποτικών εργαλείων στα χέρια ενός έμπειρου χειρουργού αποτελούν τα όπλα στην αναίμακτη και αποτελεσματική αντιμετώπιση ενός μεγάλου αριθμού χειρουργικών παθήσεων όπως:
- Διαφραγματοκήλη και Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
- Αχαλασία οισοφάγου.
- Χολολιθίαση και πολύποδες χοληδόχου κύστεως.
- Κοιλιοκήλες, βουβωνοκήλες.
- Σύνδρομο κοιλιακών προσαγωγών ή κήλη αθλητών.
- Νεοπλασίες παχέος εντέρου, στομάχου και δωδεκαδακτύλου.
- Νεοπλασίες παγκρέατος, ήπατος, σπληνός.
- Νεοπλασίες νεφρών και επινεφριδίων, σπληνομεγαλία.
- Νοσογόνος παχυσαρκία (γαστρικό μανίκι και γαστρικό bypass).
- Γυναικολογικές παθήσεις (Ινομυώματα, κύστες ωοθήκης, ενδομητρίωση, νεοπλασίες).
Ρομποτική χειρουργική με μία τομή
Η Ρομποτική Χειρουργική μίας τομής είναι μία πιο πρόσφατη καινοτομία στον τομέα της Χειρουργικής. Ο χειρουργός λειτουργεί και πάλι με τη βοήθεια ενός ρομποτικού συστήματος, αλλά όλα τα εργαλεία εισέρχονται στην κοιλιακή χώρα μέσω μίας μόνο μικρής τομής 15 mm αντί για τέσσερεις.
Η είσοδος των χειρουργικών εργαλείων μέσω της ίδιας πύλης εισόδου είναι τεχνικά πολύ απαιτητική, κυρίως επειδή όλα τα εργαλεία βρίσκονται στον ίδιο άξονα. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας σχεδιάστηκαν λεπτότερα εύκαμπτα εργαλεία και το ρομποτικό σύστημα Da Vinci SI HD προσαρμόστηκε σε μια συγκεκριμένη πλατφόρμα στην οποία τέμνονται τα ρομποτικά εργαλεία στο σημείο εισόδου τους στην κοιλιακή χώρα μέσω μίας εύκαμπτης θύρας (gel port). Τα ηλεκτρονικά του συστήματος αναστρέφουν τους ρομποτικούς βραχίονες (δεξιά αριστερά και δεξιά αριστερά) έτσι ώστε οι κινήσεις του χειρουργού να είναι άνετες και φυσικές. Εγώ και η ομάδα μου έχουμε πραγματοποιήσει επιτυχώς πάνω από 450 χειρουργικές επεμβάσεις με την τεχνική μιας τομής που περιλαμβάνουν ρομποτικές χολοκυστεκτομές, αποκατάσταση διαφραγματοκήλης, κολεκτομές, εκτομές περικαρδιακών και νεφρικών κύστεων, αποκατάσταση κιρσοκήλης, ινομυωματεκτομές, υστερεκτομές και εκτομές κύστεων ωοθήκης.
Η αποφυγή των μεγάλων τομών της ανοικτής χειρουργικής όχι μόνο μειώνει τον μετεγχειρητικό πόνο και επιταχύνει την αποκατάσταση, αλλά εξαλείφει τις πιθανότητες σοβαρών μετεγχειρητικών επιπλοκών, όπως η λοίμωξη του τραύματος, οι μετεγχειρητικές κήλες, ακόμη και η διάσπαση τραύματος που απαιτεί επανεπέμβαση. Και φυσικά, αναζητούμε πάντα το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα για τον ασθενή αποφεύγοντας τις μετεγχειρητικές ουλές.
Κωνσταντίνος Μ. Κωνσταντινίδης, MD, PhD, FACS, Διευθυντής της Γενικής, Λαπαροσκοπικής, Βαριατρικής και Ρομποτικής Χειρουργικής Κλινικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα http://www.kkonstantinidis.gr/ ή καλέστε στο 210 6107165, 210 6107189.
