Ουσιαστικά πρόκειται για ένα πλήρως εμφυτευμένο σύστημα, το οποίο περιλαμβάνει έναν μεταλλικό θάλαμο έκχυσης (port), έναν καθετήρα (Cath) και την κορυφή του που αποτελείται συνήθως από καουτσούκ. Ο θάλαμος έκχυσης είναι κατασκευασμένος από υποαλλεργικό βιοσυμβατό τιτάνιο, το οποίο δεν είναι μαγνητικό κι έτσι επιτρέπει την διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας με ασφάλεια. Ο καθετήρας κατασκευάζεται από σιλικόνη ή πολυουρεθάνη και είναι ορατός στις ακτινογραφίες, ώστε να εντοπίζεται εύκολα η ακριβής θέση του.
Ο καθετήρας χρησιμοποιείται κυρίως για τη χορήγηση φαρμάκων, μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί και για αιμοληψία ή διαγνωστικές εξετάσεις, προκειμένου να μην τραυματιστούν οι άλλες φλέβες.
Ειδικότερα, σε περίπτωση χημειοθεραπείας το port a cath είναι απαραίτητο, γιατί τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα είναι ιδιαιτέρως τοξικά και καταστρέφουν τις φλέβες και έτσι σε κάθε νέα χημειοθεραπεία, οι διαθέσιμες φλέβες γίνονται όλο και λιγότερες και η προσπέλαση τους όλο και πιο δύσκολη ακόμα και από το πιο έμπειρο νοσηλευτικό προσωπικό. Εκτός αυτού, υπάρχει συχνά η πιθανότητα διαφυγής χημειοθεραπευτικού φαρμάκου εκτός της φλέβας κάτι που μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στους ιστούς ή ακόμη και νέκρωση κάποιου μέλους.
Πού τοποθετείται το port χημειοθεραπείας
Η τοποθέτηση του θαλάμου έκχυσης (port) γίνεται κάτω από το δέρμα με μια μικρή επέμβαση τοπικής αναισθησίας. Για την τοποθέτηση του port προτιμώνται συνήθως μεγάλες φλέβες, όπως η δεξιά σφαγίτιδα ή η υποκλείδια φλέβα. O ασθενής μπορεί να φύγει από το νοσοκομείο άμεσα μετά την τοποθέτηση του port, ενώ είναι απόλυτα φυσιολογικό να αισθάνεται πρήξιμο στο σημείο της τοποθέτησης, ή να νιώθει μία μικρή ενόχληση που αντιμετωπίζεται με ελαφριά παυσίπονα.
Ζώντας με το port a cath
Το port μπορεί να χρησιμοποιηθεί όχι μόνο στο νοσοκομείο, αλλά και στην κλινική και στο σπίτι, ωστόσο για την χρήση του απαιτείται εξειδικευμένος γιατρός ή νοσηλευτής, ο οποίος θα τοποθετήσει μία ειδική βελόνα μέσα στο δέρμα και στην κορυφή από καουτσούκ, ενώ για τη μείωση της δυσφορίας από την είσοδο της βελόνας, συχνά χρησιμοποιείται κρέμα τοπικής αναισθησίας. Όταν το port δεν χρησιμοποιείται, τοποθετείται πάνω του μία αποστειρωμένη γάζα για την πρόληψη μολύνσεων.
Ο ασθενής που έχει port a cath μπορεί να κάνει μπάνιο ή να κολυμπήσει όταν ο γιατρός του το επιτρέψει, ενώ αν η συσκευή δεν χρησιμοποιείται για διάστημα μεγαλύτερο του ενός μήνα, θα πρέπει να γίνει έγχυση αντιπηκτικού διαλύματος για να μην σχηματιστούν θρόμβοι στην συσκευή. Όταν πια η συσκευή δεν θα είναι απαραίτητη, ο γιατρός μπορεί να την αφαιρέσει με τοπική αναισθησία.
Οι ασθενείς θα πρέπει να επισκεφθούν το γιατρό άμεσα όταν:
- Διαπιστώσουν ότι το port έχει μετακινηθεί.
- Καιρό μετά την τοποθέτηση νιώθει πόνο ή ενόχληση και η περιοχή είναι κόκκινη, ζεστή και πρησμένη, ή βγάζει υγρό που μοιάζει με πύον.
- Σε περίπτωση που ανεβάσει πυρετό πάνω από 38°.
Φώτης Αρχοντοβασίλης, Διευθυντής ΣΤ' Χειρουργικής Κλινικής Metropolitan General (πρώην ΙΑΣΩ General), Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών, Γεν. Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Ενδοσκοπικής Χειρουργικής. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα https://oxeirourgos.gr/ ή καλέστε στο τηλ.: 210-6502850
