Τα ενδοκοιλιακά όργανα που καλύπτονται από περιτόναιο είναι: Στόμαχος, μέρος του 12δακτύλου, μέρος του ήπατος, χοληδόχος κύστη, λεπτό έντερο, μέρος του παχέος εντέρου και σκωληκοειδής απόφυση, μήτρα και εξαρτήματα.
Η περιτονίτιδα αποτελεί φλεγμονώδη αντίδραση σε οτιδήποτε μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό στον περιτοναϊκό υμένα, και για τον λόγο αυτό οι αιτίες είναι πολλές και ποικίλες.
Το περιτόναιο μπορεί να ερεθιστεί από ελεύθερη ροή εντός της κοιλιάς:
- Χολής.
- Εντερικού υγρού και κοπράνων.
- Γαστρικού υγρού και τροφών.
- Αίματος.
- Μικροβίων.
Η παρουσία τέτοιων υλικών εντός της κοιλιάς δεν αποτελεί φυσιολογική κατάσταση. Εντός της κοιλιάς υπάρχει ΜΟΝΟ ελεύθερο διαυγές υγρό (ορρός), το οποίο ευρίσκεται υπό διαρκή και αέναη κίνηση παραγωγής – απορρόφησης από τα επιθηλιακά κύτταρα. Η ποσότητα του ποικίλλει, εξαρτάται από την ενυδάτωση του οργανισμού, τη στάση και συνοδό οίδημα στο φλεβικό δίκτυο της κοιλίας και του εντέρου.
Η επαφή των ως άνω στοιχείων με το περιτόναιο, προκαλεί άμεσο φλεγμονώδη αντίδραση αυτού, αύξηση αιμάτωσης, διαταραχή της ανταλλαγής των υγρών και είσοδο τοξικών ουσιών στην κυκλοφορία.
Αίτια – Παθήσεις
- Βαρεία χολοκυστίτδα
- Διάτρηση έλκους στομάχου ή 12δακτύλου
- Οξεία παγκρεατίτιδα
- Οξεία απόφραξη του εντέρου – ειλεός
- Αγγειακή εμβολή – θρόμβωση μεσεντερίων αγγείων
- Διάτρηση σκωληκοειδούς – Μεκελείου αποφύσεως
- Οξεία εκκολπωματίτιδα
- Διάτρηση εντέρου
- Ρήξη ή συστροφή ωοθήκης
- Οξεία σαλπιγγίτιδα
- Εξωμήτριος κύηση
Συμπτώματα περιτονίτιδος
Η συμπτωματολογία της περιτονίτιδος είναι ΟΞΕΙΑ, με αιφνίδια έναρξη και θορυβώδης.
Ο ασθενής βιώνει έντονο πόνο, αιφνίδιο ο οποίος συνεχώς επιδεινώνεται και μπορεί να καταλάβει όλη την κοιλιακή χώρα.
Στην αρχή ο πόνος μπορεί να εντοπίζεται στην περιοχή του πάσχοντος οργάνου (πχ 12δάκτυλο, σκωληκοειδής), και σταδιακά επεκτείνεται σε όλη την κοιλιά.
Συνοδεύεται από ταχυκαρδία, εφίδρωση, ζάλη, αδυναμία, διάταση κοιλίας, αναστολή αερίων και κοπράνων και ενδεχομένως υπόταση.
Η περιτονίτιδα αποτελεί επείγουσα κατάσταση η οποία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα, με μετάβαση του ασθενούς στο νοσοκομείο, χωρίς καθυστέρηση.
Η αντιμετώπιση θα πρέπει να γίνει σε χειρουργική κλινική, και αποσκοπεί στην άμεση υποστήριξη του ασθενούς ο οποίος μπορεί να περιπέσει σε καταπληξία (σοκ), έναρξη αντιβιοτικής ενδοφλεβίου αγωγής, επείγουσα διενέργεια εξετάσεων (αιματολογικών και απεικονιστικών), και άμεση χειρουργική επέμβαση.
Θεραπεία της περιτονίτιδος
Η θεραπεία της περιτονίτιδος είναι χειρουργική. Ο στόχος είναι ο πλήρης καθαρισμός της περιτοναϊκής κοιλότητας από τα τοξικά υγρά, η έκπλυση όλων των οργάνων και καθαρισμός των φλεγμονωδών στοιχείων και ψευδομεμβρανών.
Ακολουθεί η χειρουργική αποκατάσταση του οργάνου που πάσχει και αναλόγως μπορεί να χρειαστεί:
Επείγουσα σκωληκοειδεκτομή, συρραφή διατρήσεως έλκους, αφαίρεση μεκελείου αποφύσεως, χολοκυστεκτομή, αποκατάσταση ειλεού εντέρου, εκτομή πάσχοντος εντέρου και αναλόγως αναστόμωση ή εκστόμωση με ειλεοστομία ή κολοστομία, παροχέτευση πυοσαλπίγγων κλπ.
Παράλληλα ο ασθενής υποβάλλεται σε διεξοδική αποκατάσταση του σοκ, ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών, χορήγηση πλάσματος ή αίματος και υποστήριξη της αναπνευστικής λειτουργίας εφόσον χρειαστεί.
Κλείσιμο της κοιλίας και παροχετεύσεις όλων των κοιλοτήτων και των κλειστών χώρων, προς αποφυγή μετεγχειρητικών συλλογών ή αποστημάτων!
Τι πρέπει να προσέχουμε για την περιτονίτιδα
Ο πόνος στην κοιλιά πρέπει να διερευνάται και να μην αντιμετωπίζεται ελαφρά και αλόγιστα. Η τακτική του να “πάρω ένα παυσίπονο” και ακόμη χειρότερα σπασμολυτικό, εγκυμονεί τον τεράστιο κίνδυνο της συγκάλυψης της περιτονίτιδας και της επιδείνωσης της. Επομένως κάθε πόνος στην κοιλιά θεωρείται δυνητικά σοβαρός μέχρις αποδείξεως του εναντίου.
Παράλληλα όμως η “πρόληψη” αποτελεί και τον ακρογωνιαίο λίθο της υγείας, και της αντιμετώπισης προβλημάτων προτού επιπλακούν όπως πχ στην χολολιθίαση, την εκκολπωματίτιδα κλπ.
Γεώργιος Σάμπαλης, Γενικός Χειρουργός Λαπαροσκόπος, Δ/ντης Χειρουργός– Ευρωκλινικής Αθηνών, Μέλος EAES (European Association for Endoscopic Surgery) και Μέλος ΔΣ Ελληνικής Εταιρείας Ενδοσκοπικής Χειρουργικής. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα https://www.sambalis.gr/ ή καλέστε στο 210 6001302.
