Ο φόβος για την αποτυχία καθορίζει και δυσκολεύει την καθημερινότητά μας σε πολλές συνθήκες αυτής. Σε έναν μεγάλο οργανισμό δε, μπορεί να είναι καταστροφικός.
Ως άνθρωποι έχουμε ανάγκη να δημιουργούμε μία αρεστή εικόνα του εαυτού μας στους ανθρώπους του περιγύρου μας και αυτό πολλές φορές οδηγεί στην ανάπτυξη ενός φόβου, που απορρέει από το γεγονός, ότι οι σημαντικοί άλλοι θα αντιληφθούν την αποτυχία μας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εμποδίζεται η δημιουργικότητά μας και να επηρεάζεται η καινοτομία μας, ενώ φανερώνει την ύπαρξη προβλημάτων, που αποφεύγονταν από καιρό και δεν αντιμετωπίζονταν ουσιαστικά.
Η Amy Edmondson, καθηγήτρια Ηγεσίας στο Harvard Business School και συγγραφέας επτά βιβλίων, συμπεριλαμβανομένου του Right Kind of Wrong, The Science of Failing Well, μελετά την αποτυχία περισσότερο από τριάντα χρόνια τώρα και περιστασιακά απογοητεύεται από το πόσο άσχημα αντιδρούν σε αυτήν πολλοί μεγάλοι οργανισμοί. Η αποτυχία, όμως, όπως τονίζει, διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην ικανότητά μας να μαθαίνουμε.
Αγκαλιάζοντας την «έξυπνη αποτυχία»
Η Edmondson μάλιστα, κάνει αναφορά για την «έξυπνη αποτυχία», θέλοντας να επισημάνει, ότι η αποτυχία θα μπορούσε να λειτουργήσει θετικά, μέσα από πειραματσμούς.
«Μια έξυπνη αποτυχία είναι ένα ανεπιθύμητο αποτέλεσμα. Δεν είναι το αποτέλεσμα στο οποίο ελπίζαμε, ίσως και να περιμέναμε, αλλά λαμβάνει χώρα σε μια νέα περιοχή, όπου δεν γνωρίζαμε πώς να πετύχουμε το αποτέλεσμα που θέλαμε.»
«Μια έξυπνη αποτυχία συμβαίνει κατά την επιδίωξη ενός στόχου», λέει, όταν έχουμε κάνει πραγματική προσπάθεια για κάτι. «Αυτά είναι τα είδη των αποτυχιών που πρέπει πραγματικά να εκπαιδεύσουμε τους εαυτούς μας να καλωσορίζουμε, γιατί είναι η πηγή της ανακάλυψης», αναφέρει.
Στο βιβλίο The Right Kind of Wrong, η Edmondson τονίζει ότι οι αποτυχίες των πρώτων απόπειρων επεμβάσεων ανοιχτής καρδιάς άνοιξαν τον δρόμο για τις επιτυχίες που βλέπουμε έκτοτε σε αυτόν τον τομέα. Επισημαίνει πώς θεωρούμε δεδομένο ότι «οι χειρουργοί σήμερα μπορούν να ανοίξουν το στήθος και να χειρουργήσουν την καρδιά ενός ζωντανού ανθρώπου και να την επισκευάσουν και να σου δώσουν περισσότερα χρόνια ζωής».
«Και όμως υπήρξε ένα σημείο στην Ιστορία όπου κανένας δεν το είχε κάνει ποτέ αυτό στο παρελθόν. Αρχικά θεωρήθηκε λίγο-πολύ αδύνατο, επειδή δεν μπορούσες να χειρουργήσεις μια καρδιά που χτυπούσε», αναφέρει.
Για να φτάσουμε από εκείνο το σημείο στα καθημερινά θαύματα που βλέπουμε σήμερα, κάποιοι γιατροί έπρεπε να αποτύχουν και κάποιοι ασθενείς έχασαν τη ζωή τους. Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε, σύμφωνα με την Edmondson, είναι ότι ποτέ δεν χειρούργησαν ασθενή που είχε καλύτερη επιλογή.
Η έξυπνη αποτυχία έχει να κάνει με το ότι η αποτυχία «δεν είναι μεγαλύτερη από όσο πρέπει για να αποκτήσει κανείς τη νέα γνώση που φέρνει». Χειρουργώντας μόνο ασθενείς που δεν είχαν άλλες εναλλακτικές λύσεις και θα είχαν πεθάνει χωρίς να γίνει μια απόπειρα να τους σώσουν, ο κίνδυνος αποτυχίας περιορίστηκε.
Η τελειομανία, ακόμη, αποτελεί ένα σημαντικό εμπόδιο, στην ευκαιρία να μάθει κάποιος από την αποτυχία.
Η Edmondson υποστηρίζει ότι «η τελειότητα ισούται με αποσύνδεση», εξηγώντας ότι οι ηγέτες που επιδιώκουν την τελειότητα μπορεί να επιβάλλουν τα ίδια μη ρεαλιστικά πρότυπα στα μέλη της ομάδας τους, δημιουργώντας μια κουλτούρα φόβου.
Αντί να επιδιώκουν την τελειότητα και να δημιουργούν κλίμα φόβου, η Edmondson μιλά για ηγέτες που επικεντρώνονται στην ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών της ομάδας τους και ενθαρρύνουν τις ειλικρινείς και δύσκολες συζητήσεις που οδηγούν σε ανάπτυξη και καινοτομία.
«Σχέσεις υψηλής ποιότητας είναι εκείνες όπου είμαστε πρόθυμοι να πούμε ο ένας στον άλλον την αλήθεια και μπορούμε να σηκώσουμε τα μανίκια μας και να κάνουμε δύσκολα πράγματα, επειδή έχουμε αυτή την ειλικρίνεια, επειδή δεν υποκρινόμαστε και δεν παίζουμε θέατρο ο ένας με τον άλλον. Αντιμετωπίζουμε πραγματικά τις αμοιβαίες προκλήσεις», αναφέρει.
«Έτσι βλέπω τις σχέσεις υψηλής ποιότητας, όχι τους ανθρώπους που γνωρίζω πραγματικά καλά, αλλά εκείνες όπου πιστεύω ότι μπορώ να είμαι ειλικρινής».
