Το τμήμα αορτής που περνάει μέσα από το θώρακα ονομάζεται θωρακική αορτή, ενώ το τμήμα που βρίσκεται στην κοιλιά, ονομάζεται κοιλιακή αορτή. Χαμηλά στην κοιλιά η αορτή χωρίζεται σε δύο κλάδους τις λαγόνιες αρτηρίες, οι οποίες μεταφέρουν το αίμα στα κάτω άκρα.
Σε μερικούς ανθρώπους η αορτή και πιο συχνά η κοιλιακή αρχίζει να μεγαλώνει (αύξηση διαμέτρου). Η μόνιμη αυτή εντοπισμένη διάταση της αορτής ονομάζεται ανεύρυσμα αορτής.
Καθώς τo ανεύρυσμα διογκώνεται, το τοίχωμά του μπορεί να εξασθενίσει και να σπάσει (ρήξη ανευρύσματος). Στην περίπτωση αυτή η θνητότητα είναι πάρα πολύ υψηλή φτάνοντας ακόμη και το 80%.
Πού οφείλεται το ανεύρυσμα της αορτής
Το ανεύρυσμα αορτής είναι μια σοβαρή αγγειακή πάθηση που εμφανίζεται κυρίως σε άτομα άνω των 60 ετών, με μεγαλύτερη συχνότητα στους άνδρες. Πολλές φορές συνοδεύεται και από άλλες παθήσεις όπως καρδιακές, αγγειακές και αναπνευστικές. Στην ομάδα υψηλού κινδύνου κατατάσσονται οι καπνιστές καθώς και οι ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό (συγγενή με ανεύρυσμα). Άλλοι παράγοντες κινδύνου αποτελούν η αρτηριακή υπέρταση και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Σπανιότερες αιτίες ιδίως σε νέες ηλικίες αποτελούν γενετικές παθήσεις όπως το σύνδρομο Marfan αλλά και τραυματισμός της αορτής (ισθμού) σε τροχαίο ατύχημα.
Τα συμπτώματα ενός ανευρύσματος αορτής
Το ανεύρυσμα αορτής συνήθως έχει αργή ανάπτυξη και δεν εμφανίζει ιδιαίτερα συμπτώματα. Σε περίπτωση μεγάλης διαμέτρου και ιδιαίτερα σε αδύνατα άτομα μπορεί κάποιος να ψηλαφήσει μια σφύζουσα μάζα στην κοιλιακή χώρα.
Σε περίπτωση που το ανεύρυσμα παρουσιάσει οξεία διάταση μπορεί να παρουσιαστούν τα εξής συμπτώματα:
- Πόνος στην κοιλιακή (συνήθως περιομφαλικά) ή στην θωρακική χώρα με αντανάκλαση πίσω στη μέση, στη ράχη και σπανίως στα γεννητικά όργανα.
- Σε περίπτωση που προκληθεί ρήξη τότε η κλινική εικόνα γίνεται πιο έντονη, από εμετό, ναυτία, ωχρότητα και έντονους πόνους στην πλάτη και την κοιλιά έως και λιποθυμικό (από υποτασικό – υποογκαιμικό shock) επεισόδιο.
Η διάγνωση του ανευρύσματος αορτής
Τις περισσότερες φορές το ανεύρυσμα αορτής έχει διαγνωστεί τυχαία μετά από εξετάσεις για κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας, όπως:
- Ακτινογραφία θώρακος.
- Υπερηχογράφημα καρδιάς, κοιλίας, προστάτη.
- Αρτηριογραφία.
Η διαγνωστική προσέγγιση εφόσον θέσει την ένδειξη ο ιατρός, είναι εύκολη και πραγματοποιείται με υπερηχογράφημα κοιλίας (Triplex κοιλιακής αορτής). Όταν διαπιστωθεί η ύπαρξη ανευρύσματος τότε απαιτείται στις περισσότερες περιπτώσεις απεικονιστική εξέταση με 3D αξονική τομογραφία κοιλιακής αορτής / θωρακικής αορτής ειδικά πριν τη χειρουργική ή ενδαγγειακή επέμβαση.
Θεραπεία και Αντιμετώπιση
Η θεραπεία για το ανεύρυσμα αορτής είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πρόληψη ρήξης του ανευρύσματος. Οι μέθοδοι θεραπείας που συνήθως παρέχονται είναι:
- Συντηρητική αντιμετώπιση-παρακολούθηση.
- Τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου.
- Φαρμακευτική αγωγή.
- Επεμβατική αντιμετώπιση.
- Ανοικτή χειρουργική επέμβαση.
- Ενδαγγειακή αποκατάσταση με ειδικά μοσχεύματα (stents).
Πρόληψη και Προφύλαξη
Καθώς δεν υπάρχει φαρμακευτική αγωγή που να μπορεί να προλάβει την ανάπτυξη ανευρύσματος της αορτής μπορούν να ακολουθηθούν κάποιες γενικές οδηγίες που βοηθούν στην επιβράδυνση της ανάπτυξης ή και στην πρόληψη:
- Ασθενείς με ανεύρυσμα μπορούν να λαμβάνουν φάρμακα για τη χοληστερίνη και αντιυπερτασικά γιατί συντελούν στην επιβράδυνση της ανάπτυξης του ανευρύσματος.
- Η αρτηριακή πίεση και τα λιπίδια του αίματος πρέπει να διατηρούνται υπό έλεγχο.
- Αποφυγή καπνίσματος.
- Διατροφή χωρίς λίπη.
- Συχνή ιατρική παρακολούθηση.
- Άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου για ανεύρυσμα θα πρέπει να υποβληθούν σε ιατρικό έλεγχο.
Επεμβατική αντιμετώπιση του ανευρύσματος αορτής
Όταν το μέγεθος του ανευρύσματος είναι μεγάλο ή αυξάνει γρήγορα σε διάμετρο τότε απαιτείται θεραπεία.
Ο χειρουργός μελετώντας τον ασθενή, την ηλικία, τις συνοδές παθήσεις και τη μορφολογία του ανευρύσματος εκτιμά τον κατάλληλο χρόνο και την κατάλληλη θεραπεία για την αντιμετώπιση του ανευρύσματος.
Ανοικτή Χειρουργική Επέμβαση
Υπό γενική αναισθησία, με μέση συνήθως κοιλιακή τομή για ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής ή θωρακοτομή για ανεύρυσμα θωρακικής, αποκαθίσταται το ανεύρυσμα της αορτής και οι κλάδοι της αρτηρίας. Το ανεύρυσμα κατά κάποιον τρόπο αφαιρείται (εκτομή) και η αορτή αποκαθίσταται με χρήση συνθετικού μοσχεύματος.
Ενδαγγειακή επέμβαση
Μέσα από 2 μικρές τομές στις βουβωνικές χώρες και τις μηριαίες αρτηρίες, κάτω από τον έλεγχο ακτινοσκόπησης εισάγεται το μόσχευμα (με stent) της κοιλιακής ή θωρακικής αορτής με την καθοδήγηση και χρήση ειδικών συρμάτων και καθετήρων. Η επέμβαση αυτή μπορεί να εκτελεστεί υπό τοπική ή περιοχική αναισθησία και είναι λιγότερη επιβαρυντική ειδικά για τους ασθενείς με σοβαρές συνοδές παθήσεις.
Η κατάλληλη ιατρική ειδικότητα
Ο κατάλληλος γιατρός για την παρακολούθηση και αντιμετώπιση του ανευρύσματος της αορτής ανάλογα με την εντόπιση είναι ο καρδιοχειρουργός και ο αγγειοχειρουργός.
Γεώργιος Βουρλιωτάκης, Αγγειοχειρουργός MD – PhD, Διευθυντής τμήματος Ενδαγγειακής Χειρουργικής και Μοσχευμάτων του Mediterraneo Hospital.
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα https://aggeia.gr/ ή καλέστε στο 217 700 8002.
